Winterslaap

Bij winterslaap ook wel winterrust genoemd gaat nog veel mis. Regelmatig zijn er dieren die in gevangenschap niet door deze rust periode heen komen.  Hierdoor verkrijgt de ‘winterslaap’ het imago van iets moeilijks of iets riskants en gaan de mensen automatisch die periode wat inkorten om dat ‘risico’ te verkleinen. Hiermee wordt vervolgens de neerwaartse spiraal in werking gezet.

Wat is precies winterrust. De winterrust is een staat waarbij het tempo van de metabolisme daalt alsmede de groei, de hartslag en lichaamstemperatuur. Dit is te bereiken door een verlaging van de ademhalingsritme. Deze periode duurt bij vele reptielen ongeveer 6 maanden. Door gebruik te maken van vetreserves die tijdens de actieve warmere maanden werden opgeslagen, kan het dier het zo langere tijd uithouden. Het evolutionaire voordeel van het houden van een winterslaap is dat een dier tijdens de winter kan overleven, zonder energie te hoeven besteden aan het zoeken van voedsel, dat dan moeilijk te vinden is. Door in winterrust te gaan sparen reptielen dus hun energie en houden die vast.

Reptielen die een winterrust houden, kunnen in deze periode best wel in beweging zijn. Vooral in de aanvang van de winterslaap moeten de dieren gelegenheid hebben om zich een enkele keer op te warmen als dit nodig is.

In de eerste weken van deze rustperiode komen zij voor soms enkele uren per dag te voorschijn om even wat op te warmen in de zon Dit om bijvoorbeeld ‘koorts’ te veroorzaken tegen een bacterie-infectie, of om simpelweg het laatste restje voedsel te verteren. Ontneem je de dieren deze mogelijkheid dan verzwaar je de winterrust periode met de bekende gevolgen van dien zoals sterfte.

En daar ligt precies het probleem. Mensen stoppen hun dieren in bijvoorbeeld een ijskast en zetten die op 7 graden Celsius. De dieren krijgen hierdoor geen opwaartse temperatuur schommeling waardoor het benodigde opwarmen ontbreekt Mensen zien dan bijvoorbeeld na twee maanden twee van de vijf hagedissen dood in de winterrust. Hiermee krijgt’winterrust’ het imago van iets moeilijks of iets riskants en gaat men automatisch die periode wat inkorten om dat ‘risico’ te verkleinen. Een neerwaartse spiraal dus waar weinig goeds uit te verwachten valt. Een mooi voorbeeld is bijvoorbeeld Sauromalus. Tijdschriften geven aan 2 a 3 maanden maar de realiteit is 6 maanden. Dit valt overigens ook terug te vinden in goede boeken over ecologie. Ook de bevolking die in Sauromalus gebieden wonen kunnen hetzelfde verhaal vertellen. In het wild zie je b.v. nooit slangen, doosschildpadden, skinken en woestijn hagedissen na midden oktober of voor eind maart nog actief. De duur dat dieren met winterrust gaan blijkt over het algemeen rond de 5 a 6 maanden te liggen.

Chuckwallas bijvoorbeeld houden winterrust diep weggedoken tussen de rotsen welk de warmte van de zon vasthouden gedurende de dag. De opgewarmde stenen zorgen ervoor dat het gedurende de nacht warmte afgeeft waar het dier dankbaar gebruik van maakt. Bij dit soort dieren dien je niet lager te gaan dan 5 graden Celsius in de nacht voor maximaal 2 weken en alleen gedurende de nacht. Daarna gaat men weer terug naar 13 to 21 graden Celsius gedurende de dag. Een warmtelamp is een handig instrument om licht en warmte te verschaffen. Natuurlijk geen voedsel toedienen. Stel het licht in middels een timer va 09.00 uur t/m 16.30 a 17.00 uur.

fotoperiode welke in de wintermaanden in het leefgebied van de Sauromalus voorkomt. Van belang is te weten uit welk gebied de Sauromalus vandaan komt. Het verspreidingsgebied is groot van deze dieren en de temperatuur verschilt geografisch dan ook flink. Men kan niet stellen dat één temperatuur gehandhaafd kan worden waarmee men vervolgens de winterrust periode voor alle Sauromalus kan regelen.

Voorgaand verhaal geeft duidelijk aan dat een een simpele winterslaapkist vaak niet zal voldoen. Zelfs dieren die dicht bij de evenaar leven gaan erg lang in winterrust. Het is nu eenmaal niet zo, dat dichter bij de evenaar eventueel winters weer zich concentreert op de 3 echte wintermaanden. Ver buiten deze 3 maanden kan er nog een blizzard voorkomen die de temperatuur naar bijvoorbeeld -18 Celcius brengt. Alle hagedissen, die na 3 maanden uit winterslaap komen, zouden dan tijdens zo’n blizzard gestorven zijn. Door de evolutie hebben de hagedissen geleerd met die mogelijkheden van erg koud weer vanaf oktober tot maart rekening te houden, waardoor die 6 maanden winterslaap ontstaat.