Door Evert Henningheim
De Utila leguaan (Ctenosaura bakeri), welke door de inheemse bevolking beter bekend staan onder de naam „Swamper“ of Wishiwilli’, is een grote boombewonende zwarte hagedis. Deze zeldzame inheemse reptielensoort leeft in de mangrove welke ongeveer 8 vierkante kilometer groot is. De vrouwtjes komen alleen uit de mangrove om op de stranden in het zand eieren te gaan leggen, waar zij door de warmte van de zon uitgebroed worden.
of gewoon wetenschappelijk genaamd Ctenosaura bakeri
Volwassen leguanen zijn lichtgrijs tot donkergrijs-bruin van kleuren vaak enigzins turquoise van kleur. Mannen kunnen een lengte van 70 cm. Bereiken en zijn groter dan de vrouwen. Ook zijn de rugstekels van de man langer en hebben zij een groter hoofd. De grijs-bruine jonge dieren leven op de grond aan de rand van de mangrove en wanneer zij wat ouder worden verandert hun voorkeur en kiezen zij voor een leven in de bomen van de mangrove.
Waarom bescherming
Het toenemende toerisme en de toenemende industrie heeft bouw tot gevolg en is daarmee conflicterend met het natuurbehoud. Broedgebieden (stranden) van de Utila leguaan worden bedreigd en het redden van deze soort is mede afhankelijk door het beschermen van die stranden die niet door de toeristen gebruikt worden. De Utila leguaan is sinds 1994 in Honduras beschermd. De verantwoordelijke autoriteiten bleken echter slecht in staat te zijn om te zorgen dat het verbod op het jagen van deze soort ook nageleefd werd. De bevolking gebruikt deze leguaan als goedkope eiwitbron voor de voeding.
Conservatieproject Utila leguaan
In 1994 zijn Frankfurt zoölogisch Centrum en Senckenberg Natuur Onderzoeks Centrum een samenwerkingsverband aangegaan tot behoud van de bedreigde hagedis Ctenosaura bakeri. Verschillende Hondurese organisaties die onafhankelijk zijn van de overheid en zich op de een of andere manier richten op milieubescherming verschaffen ondersteuning aan dit project.
The Utila leguaan werd het symbool van conservatieprojecten welke zorg dragen tot bescherming van de mangrove, het ecologisch belang en de bedreigde status van dit gebied werd namelijk veelvuldig onderschat afgezet tegen bijvoorbeeld het regenwoud en de koraalriffen. In 1998 werd door het Frankfurt Zoologisch centrum het leguanen onderzoek en kweekcentrum gebouwd. Dit bevindt zich op loop afstand vanaf de hoofdweg van de Stad Utila.
De werkzaamheden van het onderzoek en kweekcentrum zijn in hoofdzaak C. bakeri specifiek en richt zich op de biologie van deze soort met daarnaast verschillende wetenschappelijke onderzoeken. Een fokprogramma ondersteunt de bakeri populatie in de mangrovemoerassen en meer dan 750 nakweekdieren zijn inmiddels door dit centrum in de moerassen weer uitgezet. Tevens richt men zich op educatie voor de plaatselijke bevolking. De vrijwilligers van het centrum geven daarom milieuonderwijs aan de scholen van Utila en sturen aan tot een goede ontwikkeling van toerisme waarbij behoud van natuur en diersoorten centraal staat. Het meeste werk wordt verricht door vrijwilligers welke 4 tot 12 weken aldaar verblijven.
Het station maakt een groot verschil op alle vlakken die met behoud van natuur en deze fantastische leguanensoort te maken hebben. Aangezien de Caribische weersinvloeden een sterke aantasting hebben op de houtbouw van het station is goed onderhoud een must. De Stichting Doelgroep Groene Leguanen hebben dan ook ervoor gezorgd dat alle middelen aangeschaft konden worden voor restauratie en renovatiewerkzaamheden waarmee het station weer jaren verder kan.
